PÜTÜRGE (PERAŞ) DİLBER KALESİ 

Perieş (Dilbersen) kalesi M.S. 450 yılında yapıldığı ve yapımında 10.000 askerin çalıştığı söylenmektedir.

Peraş ya da Dilber Kalesi olarak bilinen yerleşim alanı; Tepehan -Uzuntaş Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Tepehan’a 12 km. uzaklıkta, Malatya-Pütürge yolunun 55. km. de, Tepehan-Nemrut yolunun 30. Km. de bulunmaktadır.

Dilber Kalesi yerleşim alanı, merkez yerleşiminin kuzey-doğu yamacında, Şalyan Deresinin doğusunda yer almaktadır. Yaklaşık 300 m. yükseklikte olan yerleşim alanı doğu-batı doğrultusunda uzanmakta olup, oldukça geniş bir alanı kaplamaktadır. Şalyan Mezrasına hakim konumdadır. Savunma duvarlarının yıkılmış olduğu alanda kale kalıntıları mevcuttur.

Alanın tepe, kuzey ve güney yamaçlarında ve zirvesinde, kayaya oyulmuş basamaklara ve su sarnıçlarına rastlanmıştır. Alanın Bizans Döneminden başlayarak 13. yy. a kadar kullanıldığı seramik parçalarından anlaşılmaktadır. Alanda çok sayıda kazı çukuru bulunmaktadır.

Kalenin yapıldığı tarih tam bilinmemekle beraber, 1285 yılındaki depremde büyük zarar görmüştür. Savunma duvarları neredeyse tamamen yok olmuştur.

Peraş Kalesi, gün geçtikçe yok oluyor, bir tarihin daha izleri kayboluyor. Resmiyette koruma altına alınmış ama restorasyon’u yapılmamış ve korunması sadece resmiyette kalmıştır. Peraş Kalesi’ne restorasyon yapılıp, ulaşımı daha rahat hale getirilir ve reklamı iyi yapılırsa turizme kazandırılabilir. Bu sayede Nemrut Dağı’na gelen turist’in burayı da ziyaret etmesi sağlanabilir. Hatta Pütürge İlçesi’nin ele alınmamış, koruma altına bile alınmamış onlarca tarihi yerleri ele alınıp, koruma altına alınarak restorasyonu yapılması gereken yerlerin restorasyon’u yapılırsa ve turizme kazandırılırsa, Pütürge İlçesi’ne gelen turist için gezmesi gereken çok alan oluşturulmuş ve belkide Pütürge İlçesi’ne turlar, geziler yapılması sağlanmış olur.

Pütürge Haber gazetesi olarak daha önceki saygılarımızda,  zaman zaman ele alınmamış ve turizme kazandırılmamış tarihi yerleri ele aldık. Bunlardan biri Seyd-i Battal Mağarası’dır mesela. Seyd-i Battal Mağarası, Şiro çayı civarında, Başmezra köyü alt tarafında olan, Seyid-i Battal Gazi’nin ermenilerle çarpışırken konakladığı, çok anlamlı bir tarihi geçmişi olan, içeriden dışarıya bakan simetrik pencereleri ve içerisinde simetrik oyuklar olan bir mağaradır. Bu mağara koruma altına alınmadığı gibi hiç ele bile alınmamıştır. Ve bu mağara da Pütürge İlçesi’nin diyer ele alınmamış çoğu tarihi yeri gibi,  var olan ama bilinmeyenler listesine girmiştir.

Pütürge İlçesi’ne kazandırılacak turist sayısı, hem İlçe’yi daha iyi tanıtmak, hemde ekonomik olarak dahada ileriye taşımak için çok önemlidir. Bu da tarihi yerlere sahip çıkılarak sağlanabilir.